Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Gminy Dobrodzień. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2025,
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2022-2024,
Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej dla Gminy Dobrodzień na lata 2024-2030 ,
Wieloletni Rządowy Program "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2024-2028,
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Przeciwdziałania Narkomanii oraz Innych Uzależnień.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2024 r. wiąże się z kontynuowaniem działań przez Gminę Dobrodzień związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców.
Na wzrost poziomu wydatków miała wpływ m.in. ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego z 23 maja 2024 r.
Na rosnącą tendencję wpłynęło również przedłużenie kolejnych regulacji wspierających polskie rodziny w postaci dodatku osłonowego niwelującego koszty energii, gazu i żywności, który w 2024 r. charakteryzował się większą kwotą wydatkowaną z budżetu gminy na ten cel niż w roku poprzednim.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustaw o dodatku osłonowym, elektrycznym czy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Obecna struktura organizacyjna Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia.
W 2024 r. ogólny koszt udzielonych świadczeń z pomocy społecznej wyniósł 1.651.313,75 zł w tym: 557.899,88 zł - środki budżetu państwa, 1.093.413,87 - środki własne gminy.
Źródłem finansowania zadań realizowanych przez MGOPS są:
środki własne gminy,
dotacja do zadań własnych,
oraz dotacja do zadań zleconych.
W trakcie 2024 r. MGOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach Programu "Posiłek w szkole i w domu", "Opieka wytchnieniowa" czy "Korpus Wsparcia Seniora". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej MGOPS w swojej bieżącej pracy realizował gminne programy, projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. prowadzenie Zespołu Interdyscyplinarnego ds Przeciwdziałania Przemocy Domowej.
Wysokość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie MGOPS
Wartość zadań związanych z usługami opiekuńczymi
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Dobrodzieniu w 2024 r. były niepełnosprawność, ubóstwo oraz długotrwała lub ciężka choroba. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli przy kilku pozycjach). Aby uzyskać pomoc ze strony MGOPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej.
W 2024 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 82 rodziny, a niepieniężnymi 31 rodzin.
Pracę socjalną świadczono wobec 296 rodzin.
W ramach zadań własnych ustawa o pomocy społecznej nakłada na gminę, również obowiązek organizowania i świadczenia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania.
W 2024 r. na terenie gminy pomocą w formie usług opiekuńczych objęto 26 osób, które z powodu wieku lub choroby takiej pomocy potrzebowały.
Koszt usług opiekuńczych to kwota 198.589 zł.
Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
W 2024 r. 19 osób przebywało w domach pomocy społecznej.
W 2024 r. gmina wydała za pobyt osób w DPS kwotę 782.180,91 zł.
Program „Posiłek w szkole i w domu” zapewnia pomoc zarówno osobom starszym, niepełnosprawnym, o niskich dochodach, jak i dzieciom, które wychowują się w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji.
Z programu skorzystało 99 osób.
W 2024 r. koszt tego programu w gminie (OPS i ZEASiP) łącznie wyniósł 127.252 zł z tego środki własne gminy to kwota: 57.252 zł, a dotacja to kwota 70.000 zł.
Celem określenia rozmiaru niedożywienia wśród dzieci z terenu gminy oraz podjęciem szybkich działań, oprócz pracy socjalnej prowadzonej przez pracowników socjalnych ośrodka pozostajemy w ścisłym kontakcie z placówkami oświatowymi, medycznymi i środowiskiem lokalnym.
OPS realizował Program „Opieka wytchnieniowa” – edycja 2024, który skierowany jest głównie jako wsparcie członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad dziećmi z orzeczeniami o niepełnosprawności i osobami z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz orzeczeniami równoważnymi. Opieka wytchnieniowa ma za zadanie odciążenie członków rodzin lub opiekunów osób niepełnosprawnych poprzez wsparcie ich w codziennych obowiązkach lub zapewnienie czasowego zastępstwa.
Z pomocy tej skorzystało 12 opiekunów - osób, które każdego dnia zajmują się opieką nad niepełnosprawnymi członkami rodzin tj. 3 dzieci i 11 osobami dorosłymi.
Zrealizowano 1.575 godzin usług opieki wytchnieniowej. Koszt programu wyniósł 86.144,39 zł, były to środki w całości pochodzące z Funduszu Solidarnościowego.
W 2024 r. MGOPS w Dobrodzieniu realizował projekt pn. „Nie – Sami – Dzielni” – rozwój usług społecznych oraz wspierających osoby niesamodzielne – III edycja w ramach Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2024.
Wsparcie polegało na dowożeniu leków, posiłków, udzielaniu doraźnej pomocy wg potrzeb, wsparciu emocjonalnym, pomocy w załatwianiu spraw urzędowych, pomocy w czynnościach domowych. Zrealizowano łącznie 280 godzin dla 10 osób w okresie września 2024 r do grudnia 2024 r. na kwotę 12.599,69 zł, całość sfinansowana ze środków zewnętrznych.
Ośrodek Pomocy Społecznej kontynuuje zadania, związane z realizacją Programu Osłonowego „Korpus Wsparcia Seniora”, do którego Gmina Dobrodzień przystąpiła w 2022 r.
OPS koordynował „Opiekę na odległość” pomiędzy Opolskim Urzędem Wojewódzkim, firmą Sidly (dostawcą usługi teleopieki), a posiadaczami opasek. Seniorzy mieli do dyspozycji 30 opasek telemedycznych. Dzięki realizacji programu mieszkańcy gminy w wieku 60+ mieli i nadal mają możliwość z bezpłatnego korzystania z „opasek bezpieczeństwa” – opasek SIDLY care pro. Urządzenie to dedykowane seniorom w ramach programu połączone z usługą operatora pomocy, który zapewnia gotowość do interwencji przez 24 godziny na dobę.
Całkowity koszt realizacji Modułu II programu „Korpus Wsparcia Seniorów” na rok 2024 wyniósł 18.000 zł.
Miejsko–Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dobrodzieniu od 2011 r. realizuje zadania wynikające z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej i prowadzi obsługę administracyjną tego zadania.
W 2024 r. Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy domowej realizował 16 procedur Niebieskiej Karty (NK), z czego 8 było wszczęte w latach ubiegłych i 8 zostało założone w 2024 r. Procedura NK realizowana była łącznie w 16 rodzinach.
Odbyło się 6 posiedzeń Zespołu Interdyscyplinarnego (ZI) oraz 50 spotkań grup roboczych tj. grup diagnostyczno – pomocowych (GDP). Ponadto, podejmowano, szereg innych inicjatyw mających na celu wsparcie rodzin uwikłanych w proces przemocy. Rozpowszechniano informacje dotyczące instytucji udzielających pomocy, ogólnopolskich telefonów zaufania, możliwościach uzyskania wsparcia w Punkcie Konsultacyjnym działającym w Urzędzie Miejskim w Dobrodzieniu (konsultacje psychologa).
MGOPS w Dobrodzieniu, wraz z samorządem, jednostkami organizacyjnymi i placówkami oświaty jeszcze w 2023 r. przystąpił do opracowania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej na lata 2024-2030. Program ten został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w lipcu 2024 r.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, nałożyła na gminę zadania, do realizacji których został wyznaczony Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dobrodzieniu. Głównym założeniem programu Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2022–2024 jest stworzenie spójnego systemu opieki nad rodziną i dzieckiem w Gminie Dobrodzień.
Pod opieką asystenta rodziny było 13 rodzin, w tym 40 dzieci.
Gmina Dobrodzień w 2024 r. poniosła koszty pobytu 4 dzieci w pieczy zastępczej, w tym trójki dzieci przebywających w rodzinach zastępczych oraz jednego dziecka umieszczonego w rodzinnym domu dziecka. Łączna wysokość wydatków poniesionych przez gminę na ten cel wyniosła 37.069,34 zł.
W 2024 r. wydano łącznie 96 Karty Dużej Rodziny dla 55 dzieci i 41 rodziców oraz małżonków rodziców. Wszyscy posiadacze KDR mogą korzystać z kart tradycyjnych oraz elektronicznych, które są dostępne w bezpłatnej aplikacji mobywatel. Efektem posiadania KDR jest pomoc rodzinom wielodzietnym w dostępie do korzystniejszych warunków zakupów towarów i usług.
Gmina wspiera także rodzinę i seniora poprzez udział w programie Opolska Karta Rodziny i Seniora. Od maja 2014 r. do nadal mieszkańcy województwa opolskiego mogą ubiegać się o wydanie takiej karty. Opolska Karta Rodziny i Seniora przeznaczona jest dla rodzin z co najmniej dwojgiem dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dla osób starszych, które ukończyły 60 rok życia, rodzin zastępczych oraz opiekunów osób zależnych. W 2024 r. mieszkańcy gminy złożyli 28 wniosków o wydanie Opolskiej Karty.
MGOPS kontynuował współpracę ze Stowarzyszeniem Rozwoju Wsi w Bzinicy Starej, w Bzinicy Nowej, Bąkach i Kolejce poprzez kwalifikację osób do korzystania z Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027.
W 2024 r. mieszkańcom gminy Dobrodzień wydano 75 skierowań, przygotowano je dla uprawnionych do pomocy - 159 osób.
Ośrodek rozpatrywał wnioski o ustalenie prawa do dodatku mieszkaniowego.
Wypłacono 433 dodatki na łączną kwotę: 162.781,18 zł.
W 2024 MGOPS realizował ustawę o dodatku osłonowym i bonie energetycznym.
Rozpatrzono:
650 wniosków o wypłatę dodatku osłonowego i
646 wniosków o wypłatę bonu energetycznego.
Wypłacono dodatek osłonowy na łączną kwotę: 188.965,10 zł oraz bon energetyczny na łączną kwotę: 213.871,25 zł. Łącznie wydano 245 decyzji odmownych.
Zadanie związane z wydawaniem zaświadczeń do Programu „Czyste powietrze” realizowane jest od października 2020 r.
W 2024 r. wpłynęło do Organu 85 żądań wydania zaświadczenia.
Działania MGOPS z zakresu wspierania rodziny dotyczyły również kontynuacji pomocy obywatelom Ukrainy. Wsparcie realizowane w ramach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, realizowano z Funduszu Pomocy.
Pomoc dla obywateli Ukrainy w 2024 r. przedstawiała się następująco:
świadczenie jednorazowe 300 zł – liczba świadczeń 2, na kwotę 600,00 zł,
świadczenia rodzinne – liczba świadczeń 132, na kwotę 24.283 zł,
pomoc z POPŻ – 1 rodzina tj.4 osoby,
nadzór nad realizacją praw i obowiązków opiekuna tymczasowego nad małoletnimi obywatelami Ukrainy - 2 dzieci, 2 opiekunów,
praca socjalna w różnych obszarach życia.
W 2024 r. wpłynęło również 26 wniosków o wypłatę świadczenia pieniężnego na zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, którego kwota wyniosła 54.160,00 zł. Znacząco mniejsza liczba wniosków oraz koszt wypłaconych świadczeń wynika z tego, iż świadczenia te (jednorazowe świadczenie 300 zł oraz świadczenie pieniężne na zakwaterowanie) obowiązywały do 30.06.2024 r. Po tym dniu zostały wygaszone.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki bieżące w ochronie zdrowia w 2024 r. wyniosły nieco ponad 320 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących przeciwdziałania alkoholizmowi. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych.
Mieszkańcy Gminy Dobrodzień mają możliwość korzystania z konsultacji psychologicznych oraz porad prawnych jako poradnictwa specjalistycznego. Przy Urzędzie Miejskim w Dobrodzieniu działa Punkt Konsultacyjny dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem, ich rodzin i ofiar przemocy w rodzinach. Natomiast punkt nieodpłatnej pomocy prawnej znajduje się w Domu Harcerza w Oleśnie. Osoby chcące skorzystać z pomocy prawnej mogą się również zgłaszać do Urzędu Miejskiego.
Na rzecz ochrony zdrowia podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.